Op een mooie Pinksterdag!

Op zo’n mooi Pinksterdag als vandaag komt natuurlijk Annie MG Schmidt voorbij. Volgens mij is het normaal om in vreemde tijden nostalgische trekjes te krijgen en de gedachte aan dat liedje [1] stemde tot vrolijkheid en inspiratie voor dit stukje tekst.

In januari dwong ik mezelf ook tot achteromkijken. Op de landelijke juridische onderwijsdag in ons prachtige Academiegebouw zou ik een workshop verzorgen over ‘Toekomst(ige) hoorcolleges’. Daar zat enerzijds de vraag in verborgen of hoorcolleges überhaupt wel toekomst hadden, en anderzijds – als we de eerste vraag gemakshalve dan maar met ‘ja’ zouden beantwoorden – hoe die toekomst er dan uit zou zien? Ik bedacht me dat er zonder verleden geen toekomst zou zijn en begon dus in het verleden waar ik stuitte op Antonius Matthaeus [2]. Deze rechtsgeleerde uit het begin van de 17e eeuw was niet alleen van rector van onze universiteit, maar had ook zijn visie op onderwijs gegeven in 72 ‘disputaties’. De bundel bevindt zich overigens nog steeds in onze UB. Ik kom daar in een ander verband hopelijk nog eens op terug, maar voor nu noem ik deze:

• gericht aan studenten: ‘De student wordt aangeraden hetgeen de hoogleraar gaat behandelen van te voren goed te bestuderen’ en ‘Uitsluitend zelfstudie mag, maar de meesten zullen zonder hulp van een uitlegger niet slagen’;
• gericht aan collega’s ‘die met groter woordenpraal en uiterlijk vertoon doceren dan nut heeft voor hun toehoorders’: ‘de hoogleraar moet zijn studenten uiteraard niet tegen maken door onachtzaamheid, onhandigheid, gebrek aan duidelijkheid of breedvoerigheid bij zijn voordracht’

Mijn vooruitzicht was dat Matthaeus’ observaties ook nu nog relevant waren en zelfs voor de toekomst, waarin techniek mogelijkheden zou bieden om ook in massaliteit betrokkenheid van de student te stimuleren en de bevlogenheid van een goed verhaal over te kunnen brengen. Gelukkig zagen de meeste aanwezigen en enkele reageerders op afstand ook het nut van hoorcolleges, maar er waren ook zeker redenen om zaken te veranderen!

Als achtergrond van mijn openingsdia bij de presentatie had ik een zelfgemaakte foto van de Offerhauszaal. Wacht even, een collegezaal? Dat zijn toch die lege ruimtes waarin we nu niet meer mogen komen en naar terugverlangen? De collegezaal als verboden vrucht?

De aanleiding tot de oplossing komt uit onverwachte hoek, namelijk van de gemeente Groningen.
Om ons in moeilijke tijden op te vrolijken mogen namelijk vanaf 1 juno de terrassen weer open [3]! De gemeente zoekt zelfs naar uitbreiding en denkt daarbij creatief ook aan Broerplein en Harmonieplein. Modern als ik ben heb ik daar iets over gezegd op Twitter [4]. Een greep uit de reacties, van ‘we kunnen daar ook colleges geven’, ‘literatuur van de grote Russen onder genot van een wodka’, Italiaans met Chianti!’, ‘een mooie vorm van blended learning’ tot ‘waar kan ik me inschrijven?’.


Dus laten we pleinen en parken gebruiken om docenten in publieke ‘lectiones 3.0’ hun bevlogen verhaal over ons te laten uitstorten onder het genot van een verfrissing en gevolgd door overdenking en discussie!

1. https://youtu.be/R3Du73MR2_I
2. ‘Antonius Matthaeus (I) en zijn juridisch onderwijs in Groningen 1625-1637’ B.S. Hempenius - van Dijk, uit: Onderwijs en onderzoek; studie en wetenschap aan de academie van Groningen in de 17e en 18e eeuw, 2003.
3. https://youtu.be/gTaboBqclzk
4. https://twitter.com/baabeijer/status/1266659368977797120