Over rendementen

Het zal u niet verbazen: studenten, docenten en andere medewerkers zijn net gewone mensen. Dat betekent dat ze zich ook als gewone mensen zullen gedragen. Hier spreekt de psycholoog in mij. Er zijn volgens mij twee principes van belang:

• Fun things first – Als er geen druk op de ketel staat neigen mensen ertoe om zich eerst bezig te houden met de leukste dingen die zich voordoen;
• First things first – Naarmate er meer druk op de ketel komt en naar mate de deadline dichterbij komt zal datgene dat het eerst komt de primaire aandacht krijgen.

Anders gezegd:

• HE ≈ 2*FtF, de homo economicus gedraagt zich in sterke mate volgens de regel ‘fun and/or first things first’

Nu hebben rendementsverhogende maatregelen zelden meer dan een tijdelijk effect. De betrokkenen (studenten en docenten) passen zich aan en na verloop van tijd zijn we weer op het oude uitgangspunt.
We moeten dus verder kijken en komen dan terecht bij het verborgen curriculum. Maatregelen betreffen altijd het officiële vastgestelde curriculum, maar vergeten ook in te grijpen in het verborgen curriculum, de ongeschreven normen en waarden die in een onderwijssituatie een rol spelen (‘zo gaan we niet met elkaar om’, ‘ik wil geen politieagent spelen’, ‘ik kan best onvoorbereid naar een werkgroep toe’, etc.).
Het is mijn stelling dat maatregelen die niet ook ingrijpen in het verborgen curriculum zinloos zijn. Kortom, er moet geen ontsnappen aan zijn, of in science fiction termen: resistance is futile.
Anders gezegd:

• If A ≠ HC, then A=F, als actie niet ingrijpt in het ‘Hidden Curriculum’, dan is actie ‘futile’ / zinloos.

Wat betekent dit nu voor de te nemen maatregelen?

• Grijp studenten bij de keel met het vakgebied. Het is leuk, spannend, maatschappelijk relevant (zie de dagelijkse krant), etc.. En laat dat van af het begin van de studie ook zien.
• Creëer voldoende deadlines in de studie en spreid die met regelmaat en zonder mogelijkheid te ontsnappen over het studiejaar. Leg de lat niet te laag.
• Verminder zo mogelijk te veel concurrentie tussen studieonderdelen, door niet te veel naast elkaar te programmeren, opdat opdrachten bij het ene vak niet concurreren met bijvoorbeeld een opdrachtloos nevenvak.
• Bevorder het flexibel aanbieden van het onderwijs (qua werkvormen en tijdstippen) maar laat dat niet uitmonden in vrijblijvendheden.
• Er moet geen ontsnappen mogelijk zijn: studenten mogen niet ontsnappen aan de maatregelen en docenten mogen niet ontsnappen aan het handhaven ervan.